Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία
Στις συνεδρίες ακολουθείται η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (ΓΣΘ) ως θεραπευτική προσέγγιση. Η ΓΣΘ είναι μια ψυχολογική θεραπεία βασισμένη σε επιστημονικές αρχές και για την οποία η έρευνα έχει δείξει ότι είναι αποτελεσματική σε ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων.
Ιδρυτής της ΓΣΘ θεωρείται ο ψυχίατρος Aaron T. Beck,ο οποίος κυρίως την δεκαετία του 1960 ανέπτυξε την συλλογιστική της υποκειμενικής αντίληψης και ερμηνείας των καταστάσεων από τον άνθρωπο και πως ο τρόπος με τον οποίο το άτομο «βλέπει τα πράγματα» είναι ο παράγοντας που επηρεάζει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του και όχι τα ίδια τα πράγματα καθ' αυτά. Πρώτος ο στωικός φιλόσοφος Επίκτητος (50 - 120 μ.Χ.) με την ρήση του "Δεν είναι τα πράγματα που ταράζουν τους ανθρώπους αλλά οι δοξασίες των ανθρώπων για τα πράγματα" είχε τονίσει την σημαντικότητα της υποκειμενικής ερμηνείας που δίνουμε για τις καταστάσεις και πως αυτές επηρεάζουν την αντίδραση μας σε επίπεδο σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών.
Βασική αρχή της ΓΣΘ αποτελεί η δυναμική σχέση και η αλληλεπίδραση που υπάρχει μεταξύ των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών δημιουργώντας έναν γνωστικό «φαύλο κύκλο». Ο θεραπευτής δουλεύει μαζί με τους θεραπευόμενους συνεργατικά προκειμένου να εντοπίσουν και να κατανοήσουν τα προβλήματα που προκύπτουν στην βάση της σχέσης μεταξύ των σκέψεων (γνωσίων), των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς και πως αυτά είναι υπεύθυνα για τις υπάρχουσες ψυχολογικές και συναισθηματικές δυσκολίες.
Χαρακτηριστικά στοιχεία της ΓΣΘ αποτελούν ότι είναι μια συνεργατική, δομημένη και ενεργητική θεραπεία που εστιάζει στο εδώ και τώρα. Είναι βραχύχρονη και χρονικά περιορισμένη συνήθως θεραπεία που έχει συγκεκριμένους στόχους.
Στην ΓΣΘ ο ψυχοθεραπευτής και ο/η θεραπευόμενος/η συνεργάζονται σε μια ισότιμη θεραπευτική σχέση προκειμένου να:
- καθορίσουν μια από κοινού κατανόηση των προβλημάτων του ατόμου
- να αναγνωρίσουν και να εξηγήσουν το πώς αυτά τα προβλήματα επηρεάζουν τις σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές αλλά και την λειτουργικότητα του/ης θεραπευόμενου/ης στην καθημερινότητα.
Με βάση την κατανόηση των ιδιαίτερων δυσκολιών και προβλημάτων του κάθε ασθενούς, ψυχοθεραπευτής και θεραπευόμενοι θα συνεργαστούν σε ένα ασφαλές περιβάλλον με ενσυναίσθηση προκειμένου να θέσουν μαζί τους στόχους της θεραπείας και να συμφωνήσουν σε ένα θεραπευτικό πλάνο. Η θεραπεία επικεντρώνεται στο να βοηθηθεί ο/η ασθενής να ανακαλύψει λύσεις στα προβλήματα του/της, λύσεις που θα του/της είναι πιο χρήσιμες και λειτουργικές από τους τρόπους που ήδη προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα. Τελικός στόχος της θεραπείας είναι οι θεραπευόμενοι/ες στο τέλος των ψυχοθεραπειών να έχουν όλα τα ψυχικά εφόδια και εργαλεία προκειμένου να είναι οι ίδιοι οι θεραπευτές του εαυτού τους.
Η αποτελεσματικότητα της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας έχει αποδειχθεί από πάρα πολλές επιστημονικές έρευνες και ιδιαίτερα στα εξής:
- Συναισθηματικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη
- Αγχώδεις διαταραχές, όπως η κρίση πανικού
- Φοβίες
- Ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές
- Διαταραχές πρόσληψης τροφής
- Διαχείριση δυσκολιών της καθημερινότητας, όπως η δυσκολία στον ύπνο και η διαχείριση θυμού
Τέλος, ο θεραπευτής είναι υπεύθυνος να δημιουργήσει τις κατάλληλες θεραπευτικές συνθήκες κατά τη διάρκεια της συνεδρίας που θα βοηθήσουν το άτομο να εντοπίζει, να αξιολογεί και να αντιδρά σε διάφορες δυσλειτουργικές σκέψεις και πεποιθήσεις και να εφαρμοστούν ποικίλες τεχνικές που θα βοηθήσουν τον/την ασθενή να μεταβάλει την σκέψη, συμπεριφορά και διάθεσή του/της αντιμετωπίζοντας επαρκώς τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει και να βελτιώσει έτσι την καθημερινότητά του/της.